Forum: depresja, smutek, leczenie, inne ...

Malgorzata_

Wystarczy lekki skok cinienia, a już masz złe samopoczucie i strasznie boli cię głowa, jeste ospały lub rozdrażniony? Jeli twój organizm gwałtownie reaguje na zmianę pogody, może to oznaczać, że jeste meteopatš.

Już starożytni byli pewni, że zmiany pogody mogš przynieć ból i cierpienie. Hipokrates twierdził, że wraz z porami roku zmieniajš się choroby ludzi i jako pierwszy próbował zdefiniować wpływ klimatu na samopoczucie. Dwa wieki temu częciej niż dzisiaj wsłuchiwano się w organizm i jego odpowied na zmiany pogody. Ludzie byli wtedy bardziej zestrojeni z naturš, odczuwali jej zmiany i przygotowywali się na nie. Na wiosnę pocili i odnawiali swoje życiowe siły, w lecie ciężko pracowali, a jesieniš kończyli pracę i odpoczywali przez całš zimę. Mimo zmian cywilizacyjnych nadal podlegamy rytmom pór roku. Gwałtowne wahania temperatury i skoki cinienia oraz nieustanne przystosowywanie się organizmu do tych zmiennych warunków powodujš stres. U meteopatów poziom stresu utrudnia codzienne funkcjonowanie.

Chorzy na pogodę

Meteopatia (lub meteoropatia) nie jest chorobš, tylko osłabionš zdolnociš adaptacji organizmu do zmieniajšcej się pogody. Dla pogodowych wrażliwców najgorszy czas to póna jesień i wczesna wiosna. Najnowsze badania dowodzš, że meteopatia jako problem dotyka ponad 60 procent społeczeństwa polskiego, zwłaszcza mieszkańców dużych miast. Wród meteopatów przeważajš osoby z osłabionym układem odpornociowym, chorzy, osoby starsze i dzieci, osoby z niskim cinieniem, poddane długotrwałemu stresowi. Szczególnie wrażliwe na zmiany pogody sš kobiety około 70 procent pań jest meteopatkami.
Zimš w miastach i w kotlinach górskich ciepłe powietrze zalega na chłodnym. Występuje wówczas nieprzyjemny smog, bo zatrzymujš się zanieczyszczenia, głównie dwutlenek siarki, węgla, tlenki azotu. Drażnišce powietrze powoduje zwężenie oskrzeli. Nasilajš się dolegliwoci dróg oddechowych występuje ucišżliwy suchy kaszel oraz ataki astmy. Mogš wystšpić też problemy z kršżeniem. Z badań Marii Baranowskiej i Julity Cedzyńskiej-Ziemby z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie wynika, że 55-70 procent mieszkańców dużych miast to meteopaci. Najwięcej nadwrażliwych na zmiany pogody mieszka w Białymstoku, Krakowie i Warszawie. Na wsi wcale nie lepiej na dolegliwoci z powodu zmiany pogody skarży się co druga osoba.
Wcišż niewiele wiemy na temat fizjologicznych mechanizmów powodujšcych meteopatię. Najlepszym fizycznym wskanikiem zmian pogody jest cinienie atmosferyczne, ale jego receptory nigdy nie zostały odkryte w ciele żadnego zwierzęcia ani człowieka. Jednak zmiany temperatury, wilgotnoć powietrza, wiatry i natężenie wiatła sš odczuwane przez nasze receptory, np. oko reaguje na iloć wiatła, przekazujšc tę informację za pomocš nerwów wzrokowych do podwzgórza, a nerwy czuciowe skóry reagujš na zmiany elektromagnetyczne powietrza.

Nie stajemy się chorzy z powodu pogody ona jedynie wyzwala dolegliwoci lub je nasila. Zmiany pogody majš wpływ na ważne dla życia parametry i funkcje organizmu, takie jak: liczba czerwonych i białych ciałek krwi, stężenie hemoglobiny, szybkoć opadania krwinek, cinienie i objętoć krwi, zawartoć białka w osoczu, ukrwienie mózgu, przepuszczalnoć tkanek, rytm serca, wydzielanie hormonów, odpornoć, temperatura ciała, wydolnoć wštroby i nerek, napięcie mięniowe. Typowymi dolegliwociami przy wrażliwoci na pogodę sš: bóle głowy i migrena, osłabienie koncentracji, zmęczenie, apatia, nerwowoć i rozdrażnienie, wewnętrzny niepokój, nieokrelone uczucie lęku, przygnębienie i smutek, problemy żołšdkowe, bóle stawów i mięni, drażliwoć, rozchwianie emocjonalne, nadmierna potliwoć.

Kryteria diagnostyczne SAD według DSM-IV:
Występuje regularnoć w powtarzaniu się u pacjenta epizodu depresyjnego w okrelonej porze roku, np. pónš jesieniš lub w zimie.
Całkowite ustšpienie objawów (lub przejcie z depresji do manii lub hipomanii) również ma miejsce w charakterystycznym momencie w cišgu roku, np. ustšpienie depresji wiosnš.
W okresie ostatnich dwóch lat występowały sezonowe epizody depresyjne. Nie występowały w tym okresie niesezonowe epizody depresji.
Epizody depresji sezonowej występowały w dotychczasowym życiu pacjenta częciej niż niesezonowe epizody depresji.
Afektywna choroba sezonowa nie dotyczy przypadków, kiedy sezonowa depresja jest spowodowana psychosocjalnymi stresorami (np. bycie bezrobotnym każdej zimy).

Nadwrażliwoć czy hipochondria?

Nie brakuje jednak osób sceptycznie nastawionych do meteopatii. Wielu naukowców podważa istnienie zależnoci między zmianami pogody a zmianami zachodzšcymi w organizmie człowieka. Złoliwi mówiš nawet, że wraz z medialnš karierš meteopatii wzrosła liczba hipochondryków, którzy na sam widok zachmurzonego nieba i deszczu odczuwajš dolegliwoci. Międzynarodowe eksperymenty, które miały stwierdzić stopień i zakres meteopatii, nie przyniosły rozstrzygnięć. Jeden z eksperymentów przeprowadzono w monachijskim Instytucie Balneologii i Klimatologii. Osoby przekonane, że sš wyjštkowo wrażliwe na pogodę, miały raz dziennie przepowiadać jej zmiany na podstawie odczuć z własnego ciała (przy czym uniemożliwiono im dostęp do mediów i informacji meteorologicznych). Już po kilku dniach większoć domniemanych meteopatów zrezygnowała z dalszego udziału w badaniu. Stwierdzili, że nie potrafiš okrelić zmian pogody.
Jednak subiektywne odczucia niektórych ludzi pozwalajš z kilkudniowym wyprzedzeniem przeczuwać pogodę. Tłumaczy się to większš zdolnociš odbierania fal elektromagnetycznych. Front atmosferyczny przynoszšcy zmianę pogody poprzedza fala elektromagnetyczna, która biegnie z prędkociš 300 km na godzinę. Zanim organizm zacznie odbierać bodce fizyczne, reaguje pozazmysłowo, wyczulony na czynniki termodynamiczne, chemiczne i elektryczne. Prof. Dieter Vaitl z Instytutu Psychologii Klinicznej i Fizjologicznej w Giessen twierdzi, że meteopaci sš szczególnie wrażliwi na wyładowania elektryczne, które zakłócajš sprawne funkcjonowanie wegetatywnego układu nerwowego. Choć meteopatia wzbudza kontrowersje, to jednak większoć ekspertów reprezentuje poglšd, że nie można kwestionować jej istnienia. Sš również zdania, że jej zasięg stale się zwiększa. Meteopatia staje się więc swoistš chorobš cywilizacyjnš, spowodowanš życiem w warunkach, do których człowiek nie został przygotowany przez ewolucję.

Marzec szkodzi sercu

Najlepsza i najgorsza pogoda
Pewne typy pogody wywołujš podobne odczucia u większoci ludzi. Sklasyfikowali i opisali je dwaj uczeni Rosjanin Alex Berezowsky i Niemiec Heinz Reinders.
Nadchodzenie wyżu (chłodno, umiarkowanie sucho) korzystne dla organizmu: dobre samopoczucie i koncentracja, sen spokojny.
Centrum wyżowe (ciepło, sucho, bezwietrznie) korzystne dla organizmu: dobre samopoczucie, lekkie pobudzenie, zmniejszona potrzeba snu, duża chęć do działania i aktywnoci fizycznej.
Słonecznie i wietrznie (ciepło, bardzo sucho) niekorzystne dla organizmu: wzrasta podniecenie, niespokojny i płytki sen, maleje sprawnoć umysłowa, występujš migreny i zaburzenia układu kršżenia.
Rozpogodzenie (zimno, sucho) korzystne dla organizmu: stopniowa poprawa samopoczucia, wraca głęboki sen, narasta chęć do działania, pojawia się uczucie psychicznego odprężenia.
Badania przeprowadzone przez Marię Baranowskš z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie wskazujš, że najgorzej działa na nas pogoda niżowa, pochmurna, deszczowa, a także przejcia frontów atmosferycznych z wyżu do niżu i odwrotnie. Najlepiej czujemy się natomiast przy pogodzie wyżowej i lekko pochmurnej.

Wahania pogody, tak często występujšce w naszym klimacie, zaostrzajš przewlekłe stany chorobowe, niejednokrotnie prowadzšc do ostrego bólu, a nawet zgonu chorego. Zagrożeni sš zwłaszcza cierpišcy na choroby układów: kršżenia, oddechowego, trawiennego i nerwowego. Cierpiš szczególnie reumatycy, chorzy na astmę i osoby z dolegliwociami kardiologicznymi, ze skłonnociami do skurczów, kolek wštrobowych i nerkowych, osoby cierpišce na depresję, z zaburzeniami hormonalnymi, rekonwalescenci po operacjach. Zmiany pogody mocno odczuwajš również osoby ze skłonnociami do chwiejnych nastrojów.
Zimš ronie liczba zgonów z powodu zawału mięnia sercowego. Przy mronym i suchym powietrzu, jakie towarzyszy chłodnym wyżom zimowym, jest dużo słońca i wysokie cinienie atmosferyczne. Wzrasta wówczas krzepliwoć krwi. Najniebezpieczniejszym okresem dla chorych na serce i niewydolnoć kršżenia jest przełom zimy i wiosny. Miesišc krytyczny to marzec w niektóre dni nad Polskš przetaczajš się wtedy dwa, trzy fronty atmosferyczne. Statystyki wskazujš, że w marcu zdarza się aż 80 procent zawałów z całego roku. Podczas zmian pogody ostrożne powinny być też osoby z niestabilnym cinieniem muszš unikać gwałtownego wysiłku fizycznego.
Zmiany frontów (zwłaszcza nadejcie frontu zimnego) mogš doprowadzić do zatorów mózgu i płuc, ataków astmy i zaostrzenia objawów choroby wrzodowej. Podczas gwałtownego przechodzenia frontów ciepłego i zimnego powietrza gorzej czujš się cukrzycy rosnšca wówczas wilgotnoć powietrza prowadzi do obniżenia poziomu cukru we krwi.
Wbrew powszechnej opinii, meteopata cierpi z powodu pogody nie tylko zimš i wiosnš, ale również latem, bowiem wysokie temperatury powodujš rozszerzenie naczyń krwiononych, wzrost tętna i przyspieszony oddech. Ulgę przynosi im chłodny wyż.

Najlepsza i najgorsza pogoda

Pewne typy pogody wywołujš podobne odczucia u większoci ludzi. Sklasyfikowali i opisali je dwaj uczeni Rosjanin Alex Berezowsky i Niemiec Heinz Reinders.
Nadchodzenie wyżu (chłodno, umiarkowanie sucho) korzystne dla organizmu: dobre samopoczucie i koncentracja, sen spokojny.
Centrum wyżowe (ciepło, sucho, bezwietrznie) korzystne dla organizmu: dobre samopoczucie, lekkie pobudzenie, zmniejszona potrzeba snu, duża chęć do działania i aktywnoci fizycznej.
Słonecznie i wietrznie (ciepło, bardzo sucho) niekorzystne dla organizmu: wzrasta podniecenie, niespokojny i płytki sen, maleje sprawnoć umysłowa, występujš migreny i zaburzenia układu kršżenia.
Rozpogodzenie (zimno, sucho) korzystne dla organizmu: stopniowa poprawa samopoczucia, wraca głęboki sen, narasta chęć do działania, pojawia się uczucie psychicznego odprężenia.
Badania przeprowadzone przez Marię Baranowskš z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie wskazujš, że najgorzej działa na nas pogoda niżowa, pochmurna, deszczowa, a także przejcia frontów atmosferycznych z wyżu do niżu i odwrotnie. Najlepiej czujemy się natomiast przy pogodzie wyżowej i lekko pochmurnej.

Pogoda wpływa również na naszš kondycję psychicznš w dni deszczowe dopada nas przygnębienie, także większoć samobójstw zdarza się podczas szaleństw pogodowych a dokuczliwe reakcje organizmu na skoki pogody mogš sygnalizować, że dzieje się w nim co niedobrego.

Zimowy SAD

Na nasze zdrowie wpływajš nie tylko zmieniajšce się fronty atmosferyczne, ale również iloć wiatła słonecznego. Gdy go nam brakuje, jestemy rozdrażnieni, ospali, brakuje nam energii. To objawy sezonowej choroby afektywnej (SAD Seasonal Affective Disorder), która częciej dotyka ludzi młodych, ujawnia się między 20. a 30. rokiem życia. Depresja sezonowa (zimowa) może trwać nawet kilka miesięcy. Poczštek przypada najczęciej na pónš jesień, z największym nasileniem dolegliwoci w grudniu i styczniu, a znika wiosnš lub z poczštkiem lata. Na afektywne zaburzenie sezonowe cierpi nawet co dziesišty Polak. Podatnoć na tę specyficznš odmianę depresji cišgle ronie choroba sezonowa jest najbardziej rozpowszechniona w północnych częciach globu, gdzie nasłonecznienie jest najmniejsze. Zaburzenie to dotyka częciej kobiety i małe dzieci.
Objawy SAD to: obniżona aktywnoć, uczucie smutku, lęk, nadmierna drażliwoć, wahania nastroju, uczucie przewlekłego zmęczenia, niechęć do pracy, ale także funkcjonowania w społeczeństwie, wzmożona sennoć i pogorszenie jakoci snu, tycie spowodowane zwiększonym apetytem, osłabienie popędu seksualnego, w skrajnych przypadkach myli samobójcze. U kobiet nasilajš się objawy zespołu napięcia przedmiesišczkowego. Objawem choroby sezonowej jest również rezygnacja z dotychczasowych zainteresowań. Zły nastrój staramy się poprawić jedzeniem, a właciwie... objadaniem się. Choć u niektórych pojawia się przeciwna reakcja tracš apetyt, jedzenie wydaje im się bez smaku.

Czym jest spowodowany SAD?

Jedna z najpopularniejszych teorii wskazuje, że choroba sezonowa zwišzana jest ze wzrostem iloci melatoniny hormonu regulujšcego zasypianie, budzenie się oraz fazy snu w organizmie. W nocy szyszynka produkuje melatoninę i dlatego jej stężenie we krwi jest wysokie, natomiast w dzień pod wpływem intensywnego wiatła melatonina ulega rozpadowi. W przypadku niedostatecznej iloci wiatła w cišgu dnia dzienne poziomy melatoniny we krwi sš zbyt wysokie, co może spowodować depresję. Pomocna wtedy jest fototerapia (czytaj Zbawienne wiatło, s 8 Cool

. U niektórych pacjentów sezonowe zaburzenia afektywne objawiajš się tylko utratš energii w codziennych działaniach, ale sš i tacy, którym SAD uniemożliwia funkcjonowanie. Ich stan jest ciężki, wymagajš hospitalizacji.
Skutecznš formš walki z meteopatiš jest aktywnoć fizyczna: regularne spacery, praca w ogrodzie, gimnastyka i wszelki ruch na wieżym powietrzu. Ruch skłania ciało do wytwarzania większej iloci endorfin poprawiajšcych nastrój, wpływa na nasze wewnętrzne wyciszenie, obniża hormony stresu.

Wygrać z aurš

Najlepszš broniš w walce z meteopatiš jest zdrowy tryb życia, odpowiednia dieta wzbogacana witaminami i minerałami. Polecane sš również zioła, np. korzeń kozłka lekarskiego, szyszki chmielu, ziele męczennicy cielistej i melisy. Działajš one kojšco na układ nerwowy, ułatwiajš zasypianie oraz pomagajš radzić sobie z dolegliwociami żołšdka i narzšdów trawiennych.
Zaakceptowanie mniejszej aktywnoci w sezonie jesienno-zimowym, wyrozumiałoć wobec siebie i wiadomoć, że kiepskie samopoczucie minie z wiosnš na pewno ułatwi pokonywanie dolegliwoci wywołanych zmianami pogody. Jeli jednak nie mijajš konieczna jest wizyta u lekarza, który zaleci odpowiedniš terapię. Nie powinnimy bagatelizować reakcji naszego organizmu na zmiany aury, bowiem mogš one mieć wpływ na nasze działania. Jeli czujemy się ospali, nie jedmy zbyt szybko, nie planujmy pracy wymagajšcej szczególnego skupienia i błyskotliwoci. Gdy jestemy mocno podekscytowani nie wszczynajmy kłótni małżeńskich, nie wytykajmy szefowi jego potknięć. Odłóżmy to na czas wyżu, gdy będziemy w lepszej formie, a nasz umysł będzie działał sprawniej. Jestemy częciš natury i czy tego chcemy, czy nie wpływa ona na nasze reakcje i zachowania.

[link widoczny dla zalogowanych]